Karaburun’u işgal eden rüzgâr enerji santrallerine (RES) bir de güneş enerji santrali (GES) ekleniyor. Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde yer alan Yaylaköy’de GES projesine “ÇED olumlu kararı” verildi. Köylüler süreç ile ilgili dava açtı.
Karaburun Yaylaköy’deki 118,9 hektarlık alanı kapsayan Karaburun Yardımcı Kaynak Güneş Enerji Santrali projesinin çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporuna 12 Nisan tarihinde “ÇED olumlu” kararı verildi. Yapılması planlanan güneş enerji santrali köyün yaklaşık 15 katı büyüklüğünde bir alanı kuşatacak. Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde kalan Yaylaköy’de rüzgâr enerji santrallerinden sonra kalan zeytinlik ve mera vasıflı bu alanı da kaybetmemek için köylüler dava açtı. ÇED raporunun iptali için yasal süreç başlatıldı.
Karaburun RES ve yapılması planlanan GES, 14 Mart 2019 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile ilan edilen ‘Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi’ sınırları içinde kalıyor. Yaylaköy aynı zamanda 2019 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile “Afete Maruz Bölge” olarak ilan edilmişti. Karaburun Yerel Fok Komitesi tarafından yapılan basın açıklamasında, koruma kararının hemen öncesinde Yaylaköy’ün afet bölgesi ilan edilmesi ile yerinden edilmenin eşiğinden dönen yöre halkının şimdi de yaşam alanları ve geçim kaynaklarının gasp edilmek istendiği belirtiliyor.
Yaylaköy afet bölgesi sınırları.
Veriler 1963 yılına ait
Yaylaköy 1950’li yıllarda yaşanan heyelan nedeniyle 09.02.1963 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile “Afete Maruz Bölge” ilan edildi. Fakat 1983 yılında Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nce düzenlenen Tarama Etüdü Raporu’nda heyelanın aktivitesini kaybettiği ve köyde genel hayatı etkileyebilecek bir heyelan olmayacağı kararına varılırken, 2019 yılında alınan karar 1963 tarihli raporu kendisine referans alıyor.
2019’daki ilgili karar sonrası Karaburun Kent Konseyi’nin talebi üzerine köyde araştırma yapan TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi heyelana ilişkin yeni belirtiler gözlemlenmediğini rapor etmişti.
Hem ekonomiyi hem de çevreyi olumsuz etkiliyor
Yaylaköy, Yarımada’nın tek dağ köyü ve genel geçim kaynağı tarım ve hayvancılık. Bölgede yüzyıllardır kullanılan meralar rüzgâr türbinleri nedeniyle daralırken, alanların etrafının tel örgüler ile çevrilmesi ortak kullanılan mera alanlarına ve su kaynaklarına erişimi kısıtlıyor. Keçi üreticilerinin ve aynı zamanda rüzgar enerji santrallerinin en yoğun olduğu Yaylaköy’de artık 9-10 sürü kaldığı belirtiliyor. Bir yandan hayvan sayısı azalırken, bir yandan da keçilerin bitki türlerine erişimin azalmasıyla süt verimi de düşüyor.
Yaylaköy, kıl keçisi yetiştiriciliği ile ünlü 450 yıllık bir köy.
Güneş panelleri için doğrudan bitki örtüsünü sıyırılması bölgedeki flora ve fauna varlığına da olumsuz etki etmekte. Proje raporunda, GES proje alanı ve çevresinde koruma statüsündeki türler bulunduğu, mikro habitat kayıpları öngörüsü, ayna etkisi ve nem değişiminin bu habitatlara etkisi belirtiliyor. Nihai sonuç raporunda ise projenin alandaki biyotoplara kalıcı ve kümülatif etkisi olmayacağı ifade ediliyor.
Göç dönemi beklenmemiş
Tarım ve Orman Bakanlığı projeye ilişkin ÇED Raporu ekinde yer alan Biyolojik Çeşitlilik Raporu’ndaki türlere revize ÇED raporunda yer verilmediğine ve alanda tür koruma eylem planı yapılmış olan akzambak türünün yaygınlığına değinirken, iki göç dönemi (sonbahar ve ilkbahar) izleme şartı koşmuş ve RES ve GES projelerinin kümülatif etkisini değerlendiren ornitolojik değerlendirme raporu sunulması sonrasında projeye ilişkin nihai karar verileceğini belirtmişti. Söz konusu incelemenin 7 Mart – 7 Haziran 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilmesi gerekirken 12 Nisan 2023 tarihinde projeye “ÇED Olumlu” kararı verildi.
Hassas bölgeler belirlenmedi
14.03.2019 tarih ve 823 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ilan edilen ‘Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi’ için henüz karasal biyoçeşitlilik çalışması ve yönetim planının olmamasına rağmen enerji yatırımlarına onay verilmekte. Bölgede hâlâ alana ilişkin sürdürülebilirlik ilkeleri, hassas bölgeler ve etkileşim geçiş sahası belirlenmedi. Karaburun Yerel Fok Komitesi açıklamasında bilimsel araştırmalar ve planlar yapılmadan “ÇED olumlu kararının” alınmasının koruma vizyonu ile örtüşmediğini vurguluyor.
Hem zeytin için tahsis ediliyor hem de uygun değil deniliyor
Açıklamada, GES projesinin önerildiği arazilerde ÇED raporunun sunulmasından hemen sonra verimli zeytinlerin yanında kurumuş ve bakımsız zeytinlerin olduğu gerekçesiyle güneş enerji santrali kurulumu için irtifa hakkı tahsisi istendiği ve ÇED olumlu kararı beklenmeden irtifa hakkı tahsisine karar verildiği belirtiliyor. İlgili arazilerin daha önce zeytincilik faaliyetleri için tahsis edildiği belirtilirken, bugün alanın zeytin yetiştiriciliği için uygun olmadığı gerekçesi sorgulanıyor.
RES kapasite artışı köylülerin direnişiyle engellendi
Karaburun Yarımadası’nın yüzde 89’unu kapsayacak şekilde yedi adet RES proje sahası bulunuyor. Adeta yarımadayı kuşatan 140 rüzgâr türbinin 87’si Yayla Mahallesi’nde (Yaylaköy). Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yürütülen projede kapasite artışına gidilerek türbin sayısı 128’e çıkarılmak isteniyor. Kapasite artışı ile ilgili halkın katılımı toplantısı Ocak ayında köylülerin engellemesiyle gerçekleştirilememişti.
Bir cevap yazın