Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferansı’nın 27.si Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentinde 6-18 Kasım tarihleri arasında düzenleniyor. Dünya liderleri Mısır’daki COP27 iklim zirvesinde sellerin, kuraklıkların, enerji ve gıda krizinin gölgesinde iklim değişikliğiyle mücadele için alınacak önlemleri müzakere edecek.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC), antropejenik etkiler ile meydana gelen iklim değişikliğinin varlığını kabul eden ve iklim değişikliği müzakereleri için çerçeve sağlayan uluslararası bir sözleşme. Sözleşme 1992’de Rio de Janerio’da düzenlenen Dünya Zirvesi’nde kabul edilmiş, 1994 yılında yürürlüğe girmiş ve 196 ülke de bunu onaylamıştı. Conference of the Parties – Taraflar Konferansı (COP), UNFCCC’nin en üst karar alma organı ve tüm tarafların temsilcilerinden oluşmakta. Taraflar Konferansı (COP), Sözleşmenin uygulanmasını gözden geçirmek için 1995’ten bu yana her yıl dünya liderlerini farklı ülkelerde, farklı gündemler ile bir araya getiriyor.
En son 31 Ekim- 12 Kasım 2021 tarihleri arasında İskoçya’nın Glasgow kentinde gerçekleştirilen COP26’nın sonunda Glasgow İklim Paktı imzalanmış ve Paris Anlaşması Kural Kitabı tamamlanmıştı. COP26 sonunda küresel sıcaklıktaki artışı 1,5 °C ile sınırlandırma umudunun hala canlı olduğu dillendirilmişti. Aynı zamanda anlaşmada kömür kullanımının ve fosil yakıtların azaltılması gerektiği yer alırken, ülkeler Ulusal Katkı Beyanlarını (NDC’ler) güçlendirme kararı da almışlardı.
“1,5 °C hedefini canlı tuttuğumuzu artık güvenle söyleyebiliriz. Ama yine de nabzı çok zayıf ve ancak verdiğimiz vaatleri tuttuğumuz ve taahhütlerimizi hızla eyleme geçirdiğimiz takdirde hayatta kalacak. Şimdi birlikte ilerlemeli ve Glasgow İklim Paktı’nda belirlenen beklentileri yerine getirmeliyiz.”
COP26 Başkanı, Alok Sharma
Fosil yakıta geri dönüş
Bu yıl Mısır’da gerçekleşen COP27’deki gündem Paris Anlaşması’nın tam olarak uygulanmasını sağlamak olsa da, 6 Kasım Pazar günü Şarm El-Şeyh kentinde tartışmalar yıkıcı sel baskınlarının, eşi benzeri görülmemiş sıcaklık dalgalarının, şiddetli kuraklıkların, zorlu fırtınaların görüldüğü bir yılın gölgesinde başladı. Aynı zamanda dünya çapında milyonlarca insan çatışmalar ve gerilimler tarafından ağırlaştırılan enerji, gıda, su ve yaşam maliyeti alanlarındaki eşzamanlı krizlerin etkisiyle de karşı karşıya.
COP27 dünya liderlerinin de peşpeşe açıklamaları ile de basında kendisine yer buldu. 7 Kasım Pazartesi günü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Şarm El-Şeyh’den yaptığı açıklamada “Rusya’dan gelen enerji tehditi altında iklim taahhütlerimizi feda etmeyeceğiz ve bu nedenle ulusların verdiği tüm taahütler yerine getirilmelidir” dedi.
Ancak geçen yıl Glasgow’da gerçekleştirilen COP26’da ABD de dahil olmak üzere ülkeler fosil yakıt kullanımına dur demenin gerekliliği üzerinde ortaklaşırken, Rusya’nın gaz arzını kesmesi fiyatların yükselmesine ve İngiltere, Almanya gibi ülkeleri en kirli fosil yakıt olan kömürü daha fazla kullanmaya itti. Örneğin, Almanya’nın en büyük elektrik ücreticisi RWE Ekim ayında hükümetle varılan anlaşmanın parçası olarak 2030’da linyite dayalı elektrik üretimini sona erdirmeye hazırlandığını söylerken aynı zamanda Rusya’nın gaz akışını kesmesinin ardından aşırı derecede kirletici linyit veya linyit kömürüyle çalışan elektrik santrallerinin kullanımını geçici olarak arttıracağını da açıkladı. Portekiz Başbakanı Antonio Costa ise 8 Kasım’da yaptığı açıklamada ülkesinin kömürü planlanandan sekiz yıl önce terk ettiğini ve Ukrayna savaşının bu kararı tersine çevirmesini beklemediğini belirtti.
100’den fazla dünya liderinin katılacağı müzakerelere Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau katılmıyor. Türkiye’den ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum 15-16 Kasım tarihlerinde düzenlenecek Bakanlar Zirvesi bölümüne katılacak. Bakanlık tarafından yapılan açıklamaya göre de Kurum’un iklim eylem planını ve ulusal katkı beyanını uluslararası kamuoyu ile paylaşması bekleniyor.
İklim tazminatı resmi gündemde
Zirve öncesinde müzakerelerin ardından delegeler “kayıp ve zarar” konusunu COP27 gündemine alma konusunda anlaştılar. COP27 Başkanı Sameh Shoukry ise açılış toplantısında yaptığı konuşmada “iklim tazminatı ilk kez COP ve Paris Anlaşması’nın resmi gündeminde ve bu mevcut eksikliklerle başa çıkmak, kayıp ve zararlara yanıt vermek için gereken kaynak düzenlemeleri sorununu görüşmek üzere kurumsal açıdan istikrarlı bir alan yaratıyor.” dedi. Glasgow’da gerçekleştirilen COP26’da ise aralarında ABD ve Avrupa Birliği’nin de yer aldığı yüksek gelirli ülkeler, kayıp ve zarar mekanizmasına fon ayrılmasına ilişkin öneriyi engellemiş ve bunun yerine fon görüşmelerine yönelik üç yıllık diyaloğu desteklemişti.
Sponsor Coca-Cola
COP27’nin ana sponsoru ise dünyanın önde gelen plastik kirleticisi olarak adlandırılan Coca-Cola oldu. COP26’da delege olan Elliott-Smith bu durumu “Coca-Cola markalarını yeşile boyayarak milyonlarca dolar harcıyor, bu da sorunu çözdüklerine inanmamızı sağlıyor. Bizi tek kullanımlık plastiğe bağımlı hale getiriyor.” diyerek özetledi. Coca-Cola ise 2025 yılına kadar ambalajlarını dünya çapında geri dönüştürülebilir hale getirmeyi planladığını söylüyor. Fakat şirket, plastik kullanımını 2019’dan bu yana yüzde 3 artırarak, 3,2 milyon tona çıkardı.
Uyum gündemi
8 Kasım’da COP27 Başkanlığı Şarm El-Şeyh Uyum Gündemi’ni başlattı. Uyum Gündemi, 2030 yılına kadar iklime en duyarlı topluluklarda yaşayan 4 milyar insanın dayanıklılığını arttırmak için 30 uyum eylemi tanımlıyor. Gündem, tüm aktörler için kanıta dayalı, eyleme geçirilebilir uyum planlarının yapılması, iklim risklerinin görünür ve erişilebilir hale getirilmesi ve yerel olarak yönetilen uyum ilkelerinin uygulanmasının aciliyetini vurgulamakta. 2030 yılına kadar Dünya nüfusunun neredeyse yarısının 1,5 °C’lik ısınmada bile ciddi iklim değişikliği etkilerine karşı risk altında olacağı konusunda ciddi uyarılar var ve Şarm El-Şeyh Uyum Gündemi’nde gıda güvenliği ve tarım sistemleri, su ve doğa, insan yerleşimleri, kıyılar ve okyanuslar ve altyapılar gibi konular yer alıyor.
COP27 Başkanlığı, 9-17 Kasım tarihleri arasında iklim değişikliği sorununa pratik çözümleri vurgulayacak ve bu çözümlerin tüm paydaşlarla birlikte kilit sektörlerde uygulanmasını hemen yaygınlaştırmaya yönelik yaklaşımları araştıracak bir dizi etkinliğe ev sahipliği yapacak.
Bir cevap yazın