Teos Antik Kenti üzerine çok değerli bir çalışma yayınlandı; “Teos: Yazıtlar, Kültler ve Kentsel Doku”.
2010 yılından beri devam eden Teos kazılarını yürüten Prof. Dr. Musa Kadıoğlu’nun
hazırladığı kitap, arkeolojik kazı, belgeleme, koruma ve onarım çalışmaları kapsamında elde edilen yeni bilgileri, önceki araştırmalardan öğrendiklerimizle bütünleştiriyor. Kadıoğlu’nun yanı sıra Prof. Dr. Mustafa Adak gibi Teos üzerine çalışmış başka akademisyen ve araştırmacıların antik kentin tarihi, mimari yapısı, inanışları, gelenekleri, bayramları üzerine çok değerli çalışmalarını içeriyor. Yine kitapta yer alan, kalıntıların, kazı alanının ve bu tarihe günbegün tanıklık etmiş zeytin ağaçlarının harika fotoğraflarını da unutmayalım. Kitaptan tadımlık olarak, Mustafa Adak’ın Teos takvimi ve bayramları üzerine makalesinden kısa bir bölüm okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
TEOS ANTİK KENTİ
Teos antik bir liman kenti, Seferihisar’ın Sığacık Mahallesi’nde yer alıyor. Küçük bir yarımadanın kıstağında kurulmuş olan kentin akropolü, kıstağın ortasındaki Kocakırtepe üzerinde yer alıyor. Kentin iki limanı var, güneydeki büyük, kuzeydeki küçük. Şarap ve zeytinyağı üretimi ve ticareti yaparak zenginleşmiş kentin, MÖ 1000’li yıllardan (Protogeometrik Dönem) itibaren akropol ile güney liman arasında gelişme gösterdiği saptanıyor.
Kentin arkaik dönem surlarından bugüne kalmış bir kalıntı yok. Hellenistik dönem surları ise yaklaşık 65 hektarlık alanı çevreleyen 4 kilometre uzunluğunda kalıntılarla takip edilebiliyor. Surların çevrelediği alanda Akropol, Dionysos Tapınağı, Tiyatro, Bouleuterion, Agora, Agora Tapınağı ve büyük bir sarnıç yer alıyor. İmparatorluk Kült Tapınağı, etrafını stoa’ların çevrelediği Forum ve antik limanlar ise Hellenistik surun dışında kalıyor.
Teos Antik Kenti 18. yüzyılın sonlarından bu yana arkeologların ilgisini çekmiş.
İlk çalışmalar 1764’te İngiliz bir ekip tarafından gerçekleştirilmiş. Bu araştırmalar daha çok Dionysos Tapınağı’na odaklanmış. 1920’li yıllarda yapılan Fransız kazıları ise Dionysos Tapınağı’nın yanı sıra, Hellenistik Sur, Agora ve Bouleuterion olmak özere antik kentin diğer yapılarına yönelmiş.
Dionysus veya Dionisos (Yunanca: Διώνυσος veya Διόνυσος Dionysos; bazı mitolojik eserlerde ve özellikle tragedyalarda Bromios, Euhios, Dithyrambos, İakkhos veya İobakkhos olarak da adlandırılır), Roma mitolojisinde Baküs (Bacchus) olarak da bilinen Çallı şarap tanrısı. Şarabın sadece sarhoş ediciliğini değil, sosyal ve faydalı etkilerini de temsil eder. Medeniyetin destekçisi ve barış aşığıdır. (Vikipedi)
1960’lı yıllarda kentte ilk defa Türk bilim adamları tarafından kazı çalışmaları gerçekleştirilmiş. Ancak uzun soluklu olmayan bu çalışmalar sonucunda sadece kısa kazı raporları yayınlanmış. 1980’den sonra mimar Duran Mustafa Uz Dionysos Tapınağı ve Arkaik Tapınak’ta kısıtlı sondaj çalışmaları gerçekleştirmiş ve “Teos’taki Dionysos Tapınağı” üzerine bir doktora tezi hazırlamış. 1990’lı yıllarda da ODTÜ’den Numan Tuna kentte kısa süreli yüzey araştırmaları gerçekleştirmiş. 2006 yılından sonra ise Yaşar Ersoy tarafından sur içi yerleşimi üzerine bir yüzey araştırması yürütülmüş.
Teos Antik Kentinde 2010 yılından başlayan kazı ve restorasyon çalışmaları bugün halen Ankara Üniversitesi DTCF Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Musa Kadıoğlu başkanlığında yürütülüyor.
Bir cevap yazın